Obok aktów powszechnie obowiązującego prawa, takich jak ustawy i rozporządzenia, istotną rolę w życiu każdej szkoły odgrywają dokumenty wewnętrzne. Spośród nich największe znaczenie ma statut szkoły. Rozpoczynając pracę w szkole należy niezbędnie zapoznać się z jego treścią. Zawartość każdego statutu określają przepisy art. 98 i 99 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Statut, obok innych treści, zawiera m.in. postanowienia dotyczące zakresu zadań nauczycieli, w tym nauczyciela wychowawcy i nauczyciela bibliotekarza, oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły, szczegółowe warunki i sposób oceniania wewnątrzszkolnego uczniów, prawa i obowiązki uczniów, w tym przypadki, w których uczeń może zostać skreślony z listy uczniów szkoły, a także tryb składania skarg w przypadku naruszenia praw ucznia, rodzaje nagród i warunki ich przyznawania uczniom oraz tryb wnoszenia zastrzeżeń do przyznanej nagrody, rodzaje kar stosowanych wobec uczniów oraz tryb odwoływania się od kary, przypadki, w których dyrektor szkoły podstawowej może wystąpić do kuratora oświaty z wnioskiem o przeniesienie ucznia do innej szkoły. W tym dokumencie określa się również organizację biblioteki szkolnej oraz warunki i zakres współpracy biblioteki szkolnej z uczniami, nauczycielami i rodzicami oraz innymi bibliotekami, organizację internatu, o ile został w szkole zorganizowany, a także organizację świetlicy z uwzględnieniem warunków wszechstronnego rozwoju ucznia – w przypadku szkoły podstawowej i szkoły prowadzącej kształcenie specjalne. Ponadto w statucie szkoły dla dzieci i młodzieży muszą się znaleźć rozstrzygnięcia dotyczące organizacji współdziałania z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi oraz innymi instytucjami działającymi na rzecz rodziny, dzieci i młodzieży, organizacji i formy współdziałania szkoły z rodzicami w zakresie nauczania, wychowania, opieki i profilaktyki, organizacji współdziałania ze stowarzyszeniami lub innymi organizacjami w zakresie działalności innowacyjnej oraz organizacji żywienia, w przypadku szkoły podstawowej oraz szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej.
Kolejnym dokumentem, z którym powinien zapoznać się nauczyciel rozpoczynający pracę w szkole są obowiązujące standardy ochrony małoletnich. Są to zasady i procedury dotyczące profesjonalnej relacji z małoletnimi oraz podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego. Powinny zostać sporządzone w wersji pełnej i skróconej dostosowanej do potrzeb dziecka i jego możliwości zrozumienia przekazywanych treści. Podstawą prawną wprowadzenia standardów jest ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606) – tzw. ustawa Kamilka.
Niezwykle istotnym dokumentem wewnątrzszkolnym jest program wychowawczo-profilaktyczny. Obejmuje on treści i działania o charakterze wychowawczym skierowane do uczniów oraz treści i działania o charakterze profilaktycznym skierowane do uczniów, nauczycieli i rodziców. Uchwalany jest przez radę rodziców w porozumieniu z radą pedagogiczną szkoły (art. 26 i art. 84 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe).
W każdej szkole funkcjonują również różnego rodzaju regulaminy i procedury. Wprowadzane są one najczęściej zarządzeniem dyrektora szkoły i stają się obowiązkowe do stosowania dla nauczycieli. Do najważniejszych należą np. procedury dotyczące postępowania w sytuacjach kryzysowych, zasad udzielania pomocy psychologiczno – pedagogicznej. Obok procedur istotną rolę pełnią również rozmaite regulaminy. Do najczęściej pojawiających się należą:
- Rady pedagogicznej
- Samorządu uczniowskiego.
- Zakładowego fundusz świadczeń socjalnych,
- Przyznawania dodatków dla nauczycieli.
- Regulaminu pracy
- Regulaminu wynagradzania
- Regulaminu przyznawania nagród dla nauczycieli
- Regulamin przyznawania stypendiów i zasiłków szkolnych,
- Regulamin przyznawania pomocy materialnej dla uczniów,
- Regulamin przyjmowanie uczniów do szkoły i klasy,
- Regulamin organizacji wycieczek,
- Regulamin korzystania z obiektów sportowych i placów zabaw.
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 986),
- ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 737 ze zm.),
- ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 750 z ze ),
- ustawa z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r. poz. 1606).
Stan prawny na dzień:
- 29-07-2024