W Dzienniku Ustaw 28 sierpnia 2024 r. pod pozycją 1302 zostało opublikowane rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 26 sierpnia 2024 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Mamy tym samym jasność, jakie rozwiązania stosować w jednostkach oświatowych odnośnie uczniów z Ukrainy. Prześledźmy zatem ww. przepisy.
Przede wszystkim rozporządzenie wprowadza zmiany w realizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy dostosowując je do przepisów ustawy z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 854), która wydłużyła legalny pobyt obywateli Ukrainy na terytorium Polski do 1 września 2025 r. Rozporządzenie tym samym wydłuż obowiązywanie niektórych przepisów, ale także wprowadza nowe.
Przepisy, które będą dalej obowiązywać w roku szkolnym 2024/25 oraz nowe rozwiązania:
- zakres danych i informacji, jakie powinien zawierać wykaz uczniów będących obywatelami Ukrainy przystępujących do egzaminu ósmoklasisty, przekazywany przez dyrektora szkoły do dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej – ze względu na wprowadzony art. 58b ust. 1 i 2 do ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym (…) – zwolnił on bowiem uczniów ukraińskich z konieczności przystępowania w roku szkolnym 2024/2025 do egzaminu ósmoklasisty z j. polskiego; uczeń przebywający legalnie na terytorium Polski pod rządami ww. ustawy będzie mógł przystąpić do egzaminu ósmoklasisty z j. polskiego, jeśli jego rodzice złożą deklarację, ale także może później zrezygnować z przystępowania do egzaminu – także w formie deklaracji; tym samym w roku szkolnym 2024/2025 wykaz uczniów będzie zawierał dodatkowo informację o uczniach, którzy w deklaracji poinformowali o zamiarze przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego zgodnie z art. 58b ust. 3 pkt 1 ustawy. Wykaz należy przekazać w terminie do dnia 30 listopada 2024 r. za pośrednictwem elektronicznego systemu wspomagającego przeprowadzenie egzaminu ósmoklasisty. Ponadto uczeń będzie mógł zrezygnować z przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka polskiego (jeżeli wcześniej zadeklarował zamiar przystąpienia do tego egzaminu). Jeżeli rezygnacja nastąpi po dniu przekazania przez dyrektora szkoły do dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej wykazu dyrektor szkoły będzie obowiązany poinformować niezwłocznie dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej o zmianach wprowadzonych przez uczniów w deklaracjach;
- dodatkowy termin na składanie przez uczniów z Ukrainy deklaracji przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty, egzaminu maturalnego i egzaminu zawodowego w roku szkolnym 2024/2025 (ww. uczniowie będą mogli złożyć ww. deklaracje w terminie do dnia 14 marca 2025 r.). Możliwość złożenia deklaracji w ww. terminie będzie dotyczyła uczniów, którzy rozpoczęli naukę w:
- klasie VIII szkoły podstawowej, a w przypadku szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej – w ostatnim roku nauki odpowiadającym klasie VIII szkoły podstawowej, po dniu 30 września 2024 r. i zamierzają przystąpić do egzaminu ósmoklasisty,
- klasie programowo najwyższej liceum ogólnokształcącego dla młodzieży, technikum lub szkoły artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie liceum ogólnokształcącego po dniu po dniu 7 lutego 2025 r. i zamierzają przystąpić do egzaminu maturalnego,
- branżowej szkole I stopnia lub technikum po dniu 15 września 2025 r. i zamierzają przystąpić do egzaminu zawodowego,
dyrektor będzie miał wówczas dodatkowy termin na przekazanie do dyrektora okręgowej komisji egzaminacyjnej wykazu tychże uczniów – 24 marca 2025 r.;
- uczeń z Ukrainy wciąż będzie miał możliwość przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty z języka obcego nowożytnego, którego nie uczył się w szkole w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych;
- możliwość powoływania do składu zespołu egzaminatorów sprawdzających prace egzaminacyjne uczniów z Ukrainy, którzy przystąpili do egzaminu ósmoklasisty / maturalnego, osób niebędących egzaminatorami wpisanymi do ewidencji egzaminatorów;
- możliwość uczęszczania przez uczniów oddziałów przygotowawczych zorganizowanych w branżowej szkole I stopnia lub technikum na zajęcia przeznaczone na osiągnięcie wybranych efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego, dostosowane pod względem zakresu treści nauczania oraz metod i form ich realizacji do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia;
- uczeń będący obywatelem Ukrainy uczęszczający do oddziału przygotowawczego nie będzie podlegał klasyfikacji rocznej, jeżeli rada pedagogiczna uzna, że uczeń ten nie zna języka polskiego lub znajomość języka polskiego jest niewystarczająca do korzystania z nauki; wówczas ten uczeń zamiast świadectwa otrzyma zaświadczenie o uczęszczaniu do oddziału przygotowawczego, a w konsekwencji w arkuszu ocen zostanie odnotowane, że nie podlegał on klasyfikacji;
- uczniowie z Ukrainy będą mogli ukończyć szkołę podstawową, jeżeli uzyskają pozytywne roczne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich obowiązkowych zajęć edukacyjnych realizowanych w klasie VIII oraz przystąpią do egzaminu ósmoklasisty; w rozporządzeniu wskazano sytuacje, jakie mogą mieć miejsce:
- jeżeli uczeń został przyjęty do klasy VIII, to w arkuszu ocen i na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej nie będzie możliwe wpisanie ocen z muzyki, plastyki, przyrody i techniki, gdyż realizacja tych przedmiotów zakończyła się w klasach programowo niższych tj. w klasie IV (przyroda), klasie VI (technika) i klasie VII (muzyka i plastyka),
- w przypadku ucznia, który w roku szkolnym 2023/24 otrzymał promcję do klasy VIII, to w arkuszu ocen i na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej nie będzie możliwe wpisanie ocen z przyrody i techniki, gdyż realizacja tych przedmiotów zakończyła się klasach programowo niższych tj. w klasie IV (przyroda) i klasie VI (technika), tym samym wpisuje się w tych miejscach poziomą kreskę,
- w przypadku ucznia, który w roku szkolnym 2022/2023 otrzymał promocję do klasy VII, a następnie w roku szkolnym 2023/2024 otrzymał promocję do klasy VIII (tj. uczęszczał do klas VI–VII szkoły podstawowej), to w arkuszu ocen i na świadectwie ukończenia szkoły podstawowej nie będzie możliwe wpisanie oceny z przyrody, gdyż realizacja tego przedmiotu zakończyła się w klasie IV, wówczas w tym miejscu stawia się poziomą kreskę;
- możliwość uczęszczania przez ucznia z Ukrainy na dodatkowe zajęcia lekcyjne z języka polskiego, prowadzone indywidualnie lub w grupach liczących nie więcej niż 15 uczniów, w wymiarze pozwalającym na opanowanie języka polskiego w stopniu umożliwiającym udział w obowiązkowych zajęciach edukacyjnych, z tym że wymiar ten nie będzie mógł być niższy niż 4 godzin lekcyjnych tygodniowo (było 6); jak uzasadnia ministerstwo: „Zmniejszenie o 2 godziny tygodniowego wymiaru prowadzenia dodatkowych, bezpłatnych zajęć z języka polskiego zmniejszy obciążenie ucznia, który uczestniczy również w zajęciach wyrównawczych oraz realizuje zajęcia obowiązkowe wymagające od niego wzmożonego wysiłku w związku z poziomem znajomości języka polskiego i różnicami programowymi. W efekcie uczniowie, którzy w przypadku zbyt dużego obciążenia rezygnowali z uczestnictwa w zajęciach z języka polskiego lub je opuszczali, będą chętniej uczestniczyli w tych zajęciach”;
- możliwość przyjęcia do przedszkola specjalnego, oddziału przedszkolnego w szkole podstawowej specjalnej, szkoły specjalnej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego i specjalnego ośrodka wychowawczego dziecka lub ucznia niepełnosprawnych, na podstawie oświadczenia rodzica lub osoby sprawującej opiekę nad dzieckiem lub uczniem z Ukrainy o złożeniu do publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, wniosku o wydanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego;
- możliwość modyfikowania przez dyrektora szkoły lub placówki, w porozumieniu z radą pedagogiczną i radą rodziców, programu wychowawczo-profilaktycznego realizowanego w szkole, placówce;
- możliwość zatrudnienia w publicznej poradni pp, w tym publicznej poradni specjalistycznej, w uzasadnionych przypadkach i za zgodą kuratora oświaty, osoby niebędącej nauczycielem posiadającej przygotowanie uznane przez dyrektora poradni za odpowiednie do realizacji określonych przez dyrektora poradni zadań w tym zakresie;
- możliwość zatrudnienia w publicznej placówce oświatowo-wychowawczej oraz publicznej placówce zapewniającej opiekę i wychowania uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania, w uzasadnionych przypadkach i za zgodą odpowiednio kuratora oświaty lub specjalistycznej jednostki nadzoru osoby niebędącej nauczycielem posiadającej przygotowanie uznane przez dyrektora placówki za odpowiednie do realizacji określonych przez dyrektora placówki zadań w tym zakresie;
- objęcie dzieci i uczniów będących obywatelami Ukrainy przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obowiązkiem rocznego przygotowania przedszkolnego, obowiązkiem szkolnym i obowiązkiem nauki. Dzieci i uczniowie z Ukrainy uczęszczający po dniu 1 września 2024 r. do szkół funkcjonujących w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość będą obowiązani realizować ww. obowiązki w szkołach w Polsce. Wyjątek będą stanowić uczniowie, którzy w roku szkolnym 2024/2025 pobierają naukę w ostatniej klasie szkoły funkcjonującej w ukraińskim systemie oświaty z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość, której ukończenie umożliwia przystąpienie do ukraińskiego egzaminu maturalnego, i którzy zamierzają przystąpić do ukraińskiego egzaminu maturalnego w 2025 r. W tej sytuacji rodzic lub osoba sprawująca opiekę nad uczniem będzie obowiązana złożyć do właściwej gminy oświadczenie o pobieraniu przez ucznia nauki w ukraińskim systemie oświaty oraz zamiarze przystąpienia w 2025 r. do ukraińskiego egzaminu maturalnego. W konsekwencji wprowadzenia ww. zmiany przewiduje się zwiększenie liczby dzieci i uczniów w przedszkolach i szkołach o ok. 80 tys. W związku z tym w rozporządzeniu, po rocznej przerwie, ponownie umożliwia się w roku szkolnym 2024/2025:
- zwiększenie liczby dzieci w oddziale przedszkola lub oddziale przedszkolnym w szkole podstawowej o nie więcej niż 3 dzieci będące obywatelami Ukrainy;
- zwiększenie liczby uczniów w oddziale klas I–III szkoły podstawowej o nie więcej niż odpowiednio 4, 3 lub 2 uczniów będących obywatelami Ukrainy, w zależności od tego, czy w oddziale klas I–III szkoły podstawowej liczba uczniów wynosi nie więcej niż 25, 26 czy 27 uczniów;
- zwiększenie liczby dzieci lub uczniów w:
- oddziale przedszkola integracyjnego i oddziale integracyjnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz w oddziale szkoły integracyjnej i oddziale integracyjnym w szkole ogólnodostępnej o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy,
- oddziale przedszkola specjalnego i oddziale specjalnym w przedszkolu ogólnodostępnym oraz w oddziale szkoły specjalnej i oddziale specjalnym w szkole ogólnodostępnej o nie więcej niż 2 dzieci lub uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy,
- klasie łączonej w szkole podstawowej specjalnej i szkole ponadpodstawowej specjalnej oraz w szkole podstawowej specjalnej i szkole ponadpodstawowej specjalnej, funkcjonujących w jednostce pomocy społecznej, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy;
- zwiększenie liczby wychowanków w grupie wychowawczej w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub specjalnym ośrodku wychowawczym o nie więcej niż 2 wychowanków niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy;
- zwiększenie liczby uczniów na zajęciach świetlicowych w szkole podstawowej ogólnodostępnej, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 4 uczniów będących obywatelami Ukrainy;
- zwiększenie liczby uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami integracyjnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy;
- zwiększenie liczby uczniów niepełnosprawnych na zajęciach świetlicowych w szkole specjalnej oraz szkole ogólnodostępnej z oddziałami specjalnymi, pozostających pod opieką jednego nauczyciela, o nie więcej niż 2 uczniów niepełnosprawnych będących obywatelami Ukrainy.
Znowelizowane przepisy rozporządzenia zaczną obowiązywać z dniem 31 sierpnia 2024 r.
Podstawa prawna:
Stan prawny na dzień:
- 29-08-2024
